Japonya ile ilgili önceki yazılarda bahsettiğim üzere, Japonya'nın içine kapalı ve dışarı tamamen açık olduğu dönemler ola gelmiş. Çin kültürü ve dini ile tanışmaları, dışa açıldıkları 6.yüzyıla denk geliyor. Japonlar dışarıdan ithal ettikleri kavramları, kendi kültürlerini zenginleştiriyor olarak görüp bunları sahiplenir ve kendileri yaratmışçasına benimserlermiş. Bu bağlamda ilk örnek, şu anda kullandıkları Kanji alfabesi Çin alfabesiyle neredeyse birebir. Örnek olarak Çince konuşamayan bir Japon, meramını Kanji alfabesiyle Çinlilere anlatabiliyormuş. Diğer ve yazıyla alakalı olan örnek ise Budizm.
Japonların kendi anlayışına göre, her kabilenin kendine özgü inandığı ve taptığı tanrılar varmış- adları da kami . Çeşit çeşit nesnelere tapılan ve inanılan bu sistemde; kabilelerin en güçlüsü, şu anki imparatorun ecdadı, kendi anlayışını ülke geneline kabul ettirerek bütünsel bir dini ideolojinin temelini atmış. Japonlar bu dine, kami no michi diyorlarmış- Tanrılar'ın minvali/ tarzı anlamında. Çin alfabesini benimsemelerinden sonra bu sözcüğün telaffuzu Shin tao olduğundan, o günden itibaren bu ad kullanılır olmuş ve günümüze kadar gelmiş. Yukarıda gördüğünüz resim, bir Şinto mabedinin girişine ait.
Avrupa'daki kullanımı 45 derece açıyla Nazi bayrağında olan swastika, Japonya'da Şinto mabedlerinde adak ve sunak yerlerinde bulunuyor. Ayrıca haritalarda, swastika mabedleri temsil ediyor. Swastika'nın muhtelif anlamları olmasından mütevellit, konuyla ilgili net bir açıklama yapamayacağım maalesef. Ancak Şinto ibadethanelerine mabed demem, alelade bir sözcük seçimi değil. İngilizce'de shrine olarak geçiyor- ve pek çok farklı dinde farklı maksatlarla var olsa da, Japonya'da Şinto ibadethaneleri için kullanılıyor. Japonca'da ise Şinto ibadethanelerine jinjya adı veriliyor. İki üstteki resimde de görebildiğiniz üzere pi sayısına benzer, torii adı verilen giriş kapıları var.
Yukarıda gördüğünüz ve benim bulanık bir şekilde resmini çekebildiğim ibadethane, Kyoto'daki ünlü Kiyomizu Budist tapınağı. Budizm ile ilgili ibadethaneler, İngilizce'de temple olarak- Japonca'da ise tera olarak geçiyor. Kiyomizu, dünyanın 7 yeni harikası için son 21'e kaldığını ama listeye seçilemediğini belirtmekte fayda var. Ek olarak mizu Japonca'da su demek, kiyo saf/ temiz anlamına geliyor. Bu tapınaklar, mutlaka Buda'nın görüntüsüne benzer evler içermekte ve kendilerini mabedlerden böyle ayırt edebiliyorsunuz. Aşağıdaki resimde gördüğünüz 3 farklı kanaldan akan suların en fazla 2'sinden içtiğiniz takdirde bilgelik, sağlık ve uzun yaşam bahşedilmiş olacaksınız deniliyor. Tapınağın adının kökeni hakkında az da olsa bilgi veriyor. Son olarak sizlere, Kiyomizu'nun ilkbahar ve güz dönemindeki resimlerini internette aramanızı şiddetle öneririm.
Yazıyı sonlandırırken camiiler ile Şinto mabedleri ve Budist tapınakları arasındaki belli başlı benzerlik ve farklılıkları sizlerle paylaşıyorum. i) Eli dirseklere kadar yıkayıp ağzı su ile çalkalamak, abdest almak ile benzer nitelikte. ii) Ayakkabıları çıkararak tapınağın/ mabedin içine girmek ortak. iii) Dua tarzı tamamen farklı; önce bozuk para atarak bir adakta bulunuyorlar. Daha sonra Tanrı'nın dualarını duyması için ellerini iki kere çırpıyorlar. Başlarını eğerek de dualarını sonlandırıyorlar.
Aşağıda göreceğiniz video, Tokyo'daki Asakusa mabedinde çekilmiştir. Göremeyenler için farklı bir link.
